Упражнение 2: звуки, закон сингармонизма, синонимы, ударение в глаголах

  1. Прочитайте. Назовите звуки в выделенных словах

Ответы:

мәкаль – [мәкәл] – бу сүз 5 аваздан тора: [м] – яңгырау тартык; [ә] – нечкә сузык; [къ] — яңгырау тартык; [ә] – нечкә сузык; [л] – яңгырау тартык.

югалмас – [йугалмас] – бу сүз 8 аваздан тора: [й] – саңгырау тартык; [у] – калын сузык; [гъ] – яңгырау тартык; [а] – калын сузык; [л] – яңгырау тартык; [м] – яңгырау тартык; [а] – калын сузык; [с] – саңгырау тартык

әшәкегә – [әшәкегә] – бу сүз 7 аваздан тора: [ә] – нечкә сузык; [ш] – саңгырау тартык; [ә] – нечкә сузык; [к] – саңгырау тартык; [э] – нечкә сузык; [г] – яңгырау тартык; [ә] – нечкә сузык.

башка – [башка] – бу сүз 5 аваздан тора: [б] – яңгырау тартык; [а] – калын сузык; [ш] – саңгырау тартык; [къ] — саңгырау тартык; [а] – калын сузык.

катыштырма – [катыштырма] – бу сүз 10 аваздан тора: [къ] – саңгырау тартык; [а] – калын сузык; [т] – саңгырау тартык; [ы] — калын сузык; [ш] – саңгырау тартык; [т] – саңгырау тартык; [ы] — калын сузык; [р] – яңгырау тартык; [м] – яңгырау тартык; [а] – калын сузык.

 

телгә – [телгә] – бу сүз 5 аваздан тора: [т] – саңгырау тартык; [э] – нечкә сузык; [л] – яңгырау тартык; [гъ] – яңгырау тартык; [ә] – нечкә сузык.

  1. Есть ли в первом предложении слова, не подчиненные закону сингармонизма?

Ответы:

Әйе. Беренче җөмләдәге мәкаль сүзе сингармонизм законына буйсынмаган.

 

  1. Найдите синонимы к следующим словам:борынгы, колак сал, яманнан, яхшы, сүгү, саф, башка, наданлыктан

Ответы:

борынгы – элекке,

 

колак сал – тыӊла

яман – начар, әшәке

яхшы – әйбәт

сүгү – орышу, ачулану

саф – пакъ, чиста

башка – бүтән

наданлык – ахмаклык, аӊгыралык

 

  1. Поставьте ударение в глаголах. Объясните особенности постановки ударения в положительных и отрицательных формах глаголов.

Ответы:

килгә’н, колак са’л, саклап ка’л, сүгү, юга’лмас, ки’тмәс, буяу, югалы’р, кил, ө’йрән, белү, катышты’рма, уйна’тмак

 

 Барлык формасындагы фигыльләрдә басым соңгы иҗеккә төшә. Юклык форма­сындагы фигыльдә юклык кушымчасы басымны алмый һәм үзеннән үткәрми.

Икенче зат боерык фигыльләрдә басым беренче иҗеккә төшә: ө’йрән